Aanleiding van het onderzoek

Ieder mens heeft het recht zich volledig te ontplooien. Zeker op creatief gebied is die ontplooing erg belangrijk. Muziek is binnen de kunsten een uniek medium voor creatieve expressie waarbij het horen, voelen, zien en bewegen tot een synthese zijn gekomen. Veel mensen ervaren muziek als waardevol en in ieders leven speelt muziek op één of andere manier een rol. Het is overal om ons heen: van de deuntjes in de supermarkt en de muziek onder de reclamespotjes op tv tot de muziek op bruiloften en begrafenissen. Onbewust of bewust zijn we bijna dag en nacht omringd door muziek.

Horende mensen zijn zich al te vaak niet bewust van het feit dat muziek zo’n grote rol speelt in ons leven en hoe vaak per dag we muziek horen. Maar hoe is dit voor mensen met een auditieve beperking? Betekent het hebben van een auditieve beperking dat muziek iets onbereikbaars is? Deze vraag stelde ik mij tijdens een periode van vrijwilligerswerk op een school in Ecuador waar ik voor het eerst in aanraking kwam met dove kinderen. Hierna ben ik gaan nadenken over hoe ook dove mensen zouden kunnen leren muziek te maken en hoe muziek een deel van hun leven zou kunnen uitmaken. Dove mensen hebben net als ieder mens recht op de mogelijkheid om muziek te maken, muziek te luisteren en muziek te componeren. We kunnen niet bij voorbaat ervan uitgaan dat een persoon die niet kan horen dus ook geen muziek zou kunnen maken, tot het tegendeel bewezen is.

Vandaar dus dit onderzoek. Ik wilde te weten komen welke mogelijkheden  en capaciteiten doven hebben om toch muziek te maken en hoe hun wereld eruit ziet op het gebied van muziek. Het feit dat ‘muziek en doven’ een bepaalde tegenstrijdigheid in zich heeft en wellicht lijkt op een onmogelijke zaak, intrigeerde mij. Des te meer werd mijn interesse aangewakkerd doordat er zo weinig over bekend is en waardoor ik het idee had dat het schrijven over dit onderwerp iets zou kunnen betekenen in het vakgebied. Het zou iets kunnen bijdragen aan de uitbreiding van de kennis binnen de dovenwereld over muziek en in de muziekwereld over muziek voor doven.

Relevantie

Deze scriptie en het onderzoek zijn relevant voor het werkveld muziekonderwijs in het algemeen alsmede voor het (muziek-)onderwijs op dovenscholen. Ten eerste toont het de capaciteiten van doven om aan muziekonderwijs deel te nemen aan. Ten tweede geeft het inzicht in de mogelijkheden die er zijn om muziekonderwijs op dovenscholen te geven. Dit wordt ondersteund door praktische voorbeelden die uit mijn muziekpraktijk op een dovenschool zijn overgenomen. Daarnaast wordt er een nieuw concept in uitgewerkt wat muziek voor doven een extra dimensie geeft die er tot nu toe niet was. Tenslotte geeft het aandacht aan een werkveld  binnen muziekonderwijs waarin tot nu toe weinig onderzoek in is gepleegd en weinig over bekend is. In Nederland zijn 1,3 miljoen mensen met hoorproblemen waarvan tussen de 24.000 en 33.000 zwaar slechthorend of doof zijn. (Josten, 2007) Een behoorlijk grote doelgroep die waarschijnlijk nooit muziekles heeft gehad of op dit moment geen muziekles krijgt op school. Dit onderzoek is dus belangrijk gezien het een grote doelgroep betreft.